سناريوي اول؛ حذف دلار و يورو از مبادلات نفتي
هم اكنون يكي از مهمترين مشكلات پيش روي در فرآيند صادرات نفت خام ايران به كشورهاي مختلف جهان، پرداخت منابع مالي حاصل از صادرات طلاي سياه است كه با توافق انجام شده بين وزارت نفت، اقتصادٰ صنعت، معدن و تجارت و بانك مركزي قرار است در برخي از بازارهاي نفتي علاوه بر متنوع سازي سبد ارزي كشور، كالاهاي مورد نياز به طور تهاتري وارد كشور شود.
بر اين اساس دريافت لير، روپيه، يوان و ين از پالايشگاههاي نفت تركيه، هندوستان، چين و ژاپن و حذف دلار و يورو در دستور كار دولتمردان قرار گرفته است.
در همين حال ،اخيرا مذاكرات متعددي بين وزيران نفت و خارجه ايران با برخي از كشورهاي خريدار نفت ايران براي تهاتر كالا به جاي پول نفت انجام گرفته است به طوري كه قرار است ايران از هند، پاكستان، سريلانكا و چند كشور شرق آسيا برخي از محولات كشاورزي مورد نياز همچون گندم، چاي و برنج وارد كند.
از سوي ديگر، با توافق جديد نفتي تهران – پكن، دولت چين به جاي پول نفت برخي از كالاها و تجهيزات و حتي ارائه خدمات فني و مهندسي را به ايران ارائه خواهد كرد.
سناريوي دوم؛ تشكيل سنديكاي بيمه نفتكشها
به گزارش مهر، همزمان با تشديد تحريمهاي نفتي توسط كشورهاي مختلف اروپايي، برخي از موسسات بيمهاي هم از ارائه خدمات بيمهاي به ناوگان نفتكش ايران خودداري كردند كه ادامه اين وضعيت، عدم تامين بيمه را به يكي از بزرگترين چالشهاي صادرات نفت ايران تبديل ميكرد.
با اين وجود با توافق مسئولان شركت ملي نفت، شركت ملي نفتكش و بيمه مركزي ايران، يك سنديكاي جديد بيمه اي به منظور پوشش ريسك بيمه كشتي هاي نفتكش ايران تشكيل شده است و اين سنديكا همچنين مسئوليت بيمه كشتي هاي خامل محصولات صادراتي پتروشيمي را هم بر عهده گرفته است.
از سوي ديگر، اخير دولت چين و ژاپن تصميمات و مصوبات جديد به منظور تامين بيمه كشتيهاي نفتكش خارجي حامل نفت خام صادراتي ايران تعيين كرده اند كه در نهايت مجموعه اين طرحها منجر به شكست تحريم بيمهاي نفت ايران شده است.
سناريوي سوم؛ افزايش ظرفيت ذخيره سازي نفت
متنوع سازي بازارهاي فروش نفت خام ايران يكي ديگر از راهكارهاي مقابله با تحريم نفتي است و به منظور جابه جايي بازارهاي نفتي و فروش طلاي سياه به مشتريان خارجي از افزايش ظرفيت ذخيره سازي نفت در منطقه خليج فارس به عنوان يكي از راهكارهاي دور زدن تحريم نفت نقتش تعيين كنندهاي بازي ميكند.
در همين حال شركت ملي نفت اخيرا با انتشار گزارشي، به برنامهريزي براي افزايش 3 ميليون بشكهاي ظرفيت ذخيره سازي نفت ايران در غرب خليج فارس خبر داده و از اين رو نخستين مخزن يك ميليون بشكهاي در ارديبهشت سالجاري به طور رسمي راهاندازي شده است.
اين در حالي است كه محمود زيركچيانزاده مديرعامل شركت نفت فلات قاره هم فروردين ماه سالجاري در جمع خبرنگاران با اشاره به ورود بزرگترين ترمينال شناور نفت جهان به آبهاي خليج فارس، گفته بود: اين كشتي نفتكش اف.اس.يو بزرگترين ترمينال شناور نفت جهان با ظرفيت 2.2 ميليون بشكه است.
همزمان با راه اندازي اين مخزن، هم اكنون تدابير ويژه اي در پايانه نفتي خارگ به عنوان شاهراه صادرات نفت ايران همچون بهره برداري از گوي شناور و راهاندازي چند مخزن جديد نفتي اجرايي شده است.
هم اكنون هم ساخت چهار مخزن جديد ذخيره سازي نفت خام با مجموع ظرفيت چهار ميليون بشكه نفت در پايانه جزيره خارگ آغاز شده است كه پيشرفت اجرايي اين طرحهاي جديد ذخيره سازي به مرز 40 درصد رسيده است.
سناريوي چهارم؛ كاهش توليد نفت از ميادين مستقل
به گزارش مهر، آخرين تدبير اعضاي كابينه دولت براي مقابله با تحريم نفتي، تغييرات جديد در تراز توليد و صادرات نفت كشور است.از اين رو قرار است كه توليد نفت خام از برخي از ميادين مستقل نفتي كاهش يابد كه امكان مديريت بيشتر اين مخازن هيدروكربوري در بلندمدت فراهم شود.
احمد قلعه باني مديرعامل شركت ملي نفت ايران هم اخيرا در حاشيه برگزاري يك نمايشگاه نفت در مسكو از كاهش 30 درصدي توليد و صادرات نفت خام ايران خبر داده است.
از سوي ديگر گفته ميشود به منظور مديريت بيشتر توان پيمانكاري، منابع مالي و مديريت مخازن كشور، همزمان با تسريع در طرح توسعه مخازن مشترك نفت و گاز كشور، توسعه چندين طرح توسعه ميادين مستقل براي مدت كوتاهي از دستور كار خارج شده است.
احتمال انسداد تنگه هرمز قوت گرفت
آمارهاي رسمي حاكي از آن است كه در 20 سال اخير حجم جابه جايي نفت، محصولات پتروشيمي و محمولههاي LNG بيش از 2 برابر شده است به طوريكه هم اكنون به طور متوسط روزانه بين 16 تا 19 ميليون بشكه نفت و سالانه 77 ميليون تن LNG و چندين ميليون تن فرآوردههاي نفتي و پتروشيميايي با عبور از تنگه هرمز به بازارهاي چهار گوشه جهان صادر ميشود.
با تصويب طرح مقدماتي تحريم نفت ايران در اتحاديه اروپا، محمدرضا رحيمي معاون اول رئيس جمهور نخستيم مقام اجرايي دولت بود كه از احتمال بسته شدن تنگه هرمز در صورت تصويب تحريم نفتي ايران هشدار داده بود.
در حال حاضر امارات متحده عربي و عربستان سعودي هر يك با ساخت يك خط لوله جديد (حبشان- فجيره امارات) و بازسازي خط لوله نفت قديمي روياي دور زدن تنگه هرمز را دارند اما اين دو خط لوله تنها روزانه بين 3 تا 3.5 ميليون بشكه نفت خام را با دور زدن تنگه هرمز ميتوانند به بازارهاي جهاني صادر كنند.
حسين شهرستاني معاون نخست وزير عراق با پيش بيني افزايش قيمت نفت به 150دلار در صورت بسته شدن تنگه هرمز اعلام كرده است: اگر تنش بين ايران و غرب افزايش پيدا كند با قيمتهايي روبرو مي شويم كه تاكنون ديده نشده است.
با اين وجود، اين احتمال قوت گرفته كه جمهوري اسلامي ايران با در اختيار داشتن وسيع ترين خط ساحلي در آبهاي خليج فارس پس از تصويب و اجراي طرح غير قانوني تحريم نفت در اتحاديه اروپا، نسبت به انسداد و توقف كشتيهاي نفتكش از تنگه هرمز اقدام كند.